Smoroński Kazimierz (1889–1942), redemptorysta, biblista, redaktor. Ur. 18 II w Nowym Rybiu koło Limanowej, był jednym z pięciorga dzieci drobnego chłopa Jana i Marianny z Kajów.
Po ukończeniu III kl. gimnazjum w Nowym Sączu (1901/2), S. wstąpił do juwenatu (małego seminarium) oo. redemptorystów w Tuchowie (pow. tarnowski); po ukończeniu VI kl. gimnazjalnej w juwenacie w Tuchowie, rozpoczął 2 VIII 1905 nowicjat w Mościskach. Tam 2 VIII 1906 złożył profesję zakonną, po czym został przyjęty do studentatu (seminarium duchownego) polskiej prowincji redemptorystów w Maksymówce (pow. doliński). Zanim rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne kontynuował tam naukę gimnazjalną zwaną humaniora. W r. 1907/8 będąc w VIII kl., rozpoczął I rok studium filozofii. Święcenia kapłańskie przyjął 2 VII 1911 w Krakowie. Po święceniach nadal studiował teologię moralną. W r. 1912 został wysłany do Rzymu, gdzie studiował w Papieskim Inst. Biblijnym.
Wybuch pierwszej wojny światowej zmusił S-ego do przerwania studiów: od 10 IX 1914 mieszkał w kolegium Maria Stiegen w Wiedniu, został tam kapelanem szpitala wojskowego przy Schwarzenbergskaserne. Posługiwał także w innych szpitalach i opiekował się polską młodzieżą akademicką. Od 9 X 1914 jako wolny słuchacz uczęszczał na wykłady z zakresu biblistyki na Uniw. Wiedeńskim. W październiku 1915 S. wrócił do Maksymówki i objął wykłady Starego i Nowego Testamentu, języka hebrajskiego, greckiego i śpiewu kościelnego w studentacie, pełniąc równocześnie obowiązki socjusza studentów, czyli pomocnika prefekta (wychowawcy). W r. 1919 uczył ponadto matematyki, fizyki i zoologii w klasach gimnazjalnych studentatu. W marcu 1916 otrzymał od Czerwonego Krzyża odznaczenie II kl. za posługę w szpitalach wiedeńskich. W l. 1917–20 na skutek działań wojennych przenosił się kolejno do Tuchowa, Maksymówki, Mościsk, Krakowa. Od 29 VI 1921 przebywał w Tuchowie, dokąd został przeniesiony studentat. Był także bibliotekarzem studentatu i nauczycielem śpiewu gregoriańskiego. W juwenacie uczył fizyki, przyrody, matematyki, literatury, religii, języka greckiego i śpiewu. W r. akad. 1923/4 dokończył studia w Papieskim Instytucie Biblijnym i 25 VI 1924 uzyskał licencjat nauk biblijnych na podstawie pracy Et Spiritus Dei ferebatur super aquas. Inquisitio historico-exegetica in interpretationem textus Genesis 1, 2c („Biblica” [4] 6: 1925, odb. Romae 1925). Po uzyskaniu dyplomu powrócił do Tuchowa i nadal uczył w studentacie i juwenacie. W r. 1925 proponowano mu katedrę Pisma Świętego w KUL, ale do realizacji tej oferty nie doszło. W l. 1927–33 był wydawcą popularnego miesięcznika „Chorągiew Maryi” (Tuchów). Na pierwszym zjeździe teologów polskich we Lwowie w r. 1928 wygłosił referat O duchu świętym w Starym Testamencie („Przegl. Teolog.” R. 11: 1930).
Od r. 1922 pozostawał S. w stałym kontakcie z sekretariatem Ligi Świętości Kapłańskiej w Amiens. Od r. 1923 był jej dyrektorem krajowym w Polsce z prawem przyjmowania nowych członków. Wydawał biuletyn Ligi odbijany początkowo na hektografie; ogłosił artykuł Liga Świętości Kapłańskiej („Kron. Diec. Sandomierskiej” R. 25: 1932); gdy liczba członków Ligi wzrosła, założył 13 III 1932 w Tuchowie kwartalnik „Homo Dei”, organ Ligi Świętości Kapłańskiej. Redagował go do r. 1939, zamieszczał w nim wiele własnych tekstów, często pod różnymi pseudonimami. Ponadto publikował artykuły z zakresu biblistyki, homiletyki, ascetyki i mariologii w „Przeglądzie Katolickim”, „Przeglądzie Teologicznym”, „Gazecie Kościelnej” „Ateneum Kapłańskim” i „Nowej Bibliotece Kaznodziejskiej”. Przetłumaczył dziełko Alfonsa Marii Liguori „Krótka praktyka doskonałości” (Tuchów 1937). W r. 1937 wziął udział w pierwszym zjeździe biblistów polskich w Krakowie z referatem Znaczenie Wulgaty w Kościele katolickim („Gaz. Kośc.” R. 44: 1937). Pracował nad podręcznikiem seminaryjnym Historia Izraela, ale zdążył ogłosić z tego zakresu jedynie artykuł Wykład historii Izraela w seminarium duchownym (w: „Pamiętnik VII Zjazdu Związku Zakładów Teologicznych w Wilnie”, Wil. 1934). Propagował w regionie tuchowskim «Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary» i «Dzielo Dziecięctwa Jezusowego», których przez wiele lat był dyrektorem. Głosił kazania misyjne i zbierał ofiary pieniężne na potrzeby misji zagranicznych. Troszczył się o poprawność liturgii. Redagował „Ordo Divini Officii recitandi sacrioque peragendi” polskiej prowincji redemptorystów. Założył chór chłopięcy w tuchowskim sanktuarium maryjnym. Szczególną opieką otaczał fizycznie i duchowo upośledzonych. W różnych parafiach głosił misje ludowe.
Po wybuchu drugiej wojny światowej S. opracował dla Polaków wywiezionych na roboty do Niemiec, nie znających dostatecznie języka niemieckiego, specjalną broszurę w celu ułatwienia im tam spowiedzi (cenzura niemiecka nie pozwoliła na jej wydanie). Współpracował w akcji ratowania Żydów ze wsi Siedliska pod Tuchowem. Utrzymywał rozgałęzione kontakty korespondencyjne ze współbraćmi w kraju i poza granicami, informując ich o bieżących wydarzeniach i losach redemptorystów w Generalnym Gubernatorstwie. Korespondencja ta spowodowała 10 VI 1941 rewizję klasztoru i upomnienie S-ego przez Gestapo. S. jednak nie zaprzestał rozsyłania listów; z tego powodu aresztowano go 6 II 1942. Dwa miesiące przebywał w więzieniu w Tarnowie, gdzie został ciężko pobity. Wywieziony 16 IV 1942 do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, otrzymał tam nr 29706. Ponownie ciężko pobity, zmarł w szpitalu obozowym w nocy z 21 na 22 V 1942 w przeddzień wywiezienia do obozu w Dachau.
S. pozostawił pamiętnik z l. 1912–17 przechowywany w Arch. Warszawskiej Prowincji Redemptorystów w Tuchowie.
Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918–1944, Oprac. Z. Zieliński, L. 1981; Grzybek S., Czerwień H., Panasiuk B., Polska bibliografia biblijna za lata 1931–1965, W. 1968 z. 1–2; Meulemeester de M., Bibliographie générale des écrivains redémptoristes, Louvain 1935 II 404, III 387; Polska bibliografia biblijna od 1900–1930 r., Kr. 1932; Sampers A., Bio-bibliografia CSSR 1938–1956, „Spicilegium historicum Congregationis SS-mi Redemptoris” T. 5: 1957 fasc. 1 p. 206; Jacewicz–Woś, Martyrologium duchowieństwa, z. 1 s. 267, z. 3, 5; Słown. Pol. Teologów Katol., VII (M. Brudzisz, bibliogr.); – Brudzisz M., Losy Seminarium Duchownego OO. Redemptorystów w latach 1939–1945, w: Kościół katolicki na ziemiach Polski w czasie II wojny światowej, Red. F. Stopniak, W. 1978 VII 34, 36, 38–41, 47, 51; tenże, Redemptoryści, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939–1945, Red. Z. Zieliński, W. 1982 s. 717; tenże, Redemptoryści polscy w służbie Kościoła w ostatnim stuleciu 1883–1983, „Homo Dei” R. 52: 1983 s. 183; Derus S., Tuchów. Miasto i gmina do roku 1945, Tuchów 1992 s. 130, 137, 201; Gawłowski W., Zarys dziejów polskiego studentatu oo. Redemptorystów, „Nasze Wiad.” T. 22: 1967 nr 2 s. 89; Klawek A., Zarys dziejów teologii katolickiej w Polsce, Kr. 1948 s. 49; Kudroń C., „Homo Dei” nr 100, „Homo Dei” R. 29: 1960 s. 482–7 (fot.); Piech S., Czasopisma religijne w diecezji tarnowskiej na przestrzeni dwóch wieków jej istnienia, „Currenda” R. 136: 1986 s. 267–9; Ryznar S., Zarys dziejów klasztoru w Tuchowie 1893–1945, w: Redemptoryści w Tuchowie 1893–1993, Red. S. Bafia, J. Chaim, S. Stańczyk, Kr. 1993 I 21; Stach P., O. Kazimierz Smoroński jako biblista, „Homo Dei” R. 15: 1946 s. 17–21; Szweda K., Ostatnie dni o. Smorońskiego CSSR, tamże R. 16: 1947 s. 365–6; Wojnowski J., Redemptoryści na ziemiach polskich, tamże R. 28: 1959 s. 822; – „Litterae Annales de Rebus Gestis Provinciae Pragensis Congregationis SS. Redemptoris”, 1906–7; „Litterae Annales de Rebus Gestis Provinciae Pragensis et Provinciae Polonicae Congregationis SS. Redemptoris”, 1909; „Litterae Annales de Rebus Gestis Provinciae Polonicae Congregationis SS. Redemptoris”, 1910–38; Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis Tarnoviensis, 1922, 1925–41; Sterbebücher von Auschwitz. Fragmente, 3, Namesverzeichnis, München–New Providence–London–Paris 1985 s. 1139; – Arch. Paraf. w Nowym Rybiu: Liber natorum – Nowe Rybie, 1889 nr 3; Arch. Warsz. Prow. Redemptorystów w Tuchowie: Akta personalne S-ego, Chronica domus studiorum in Maksymówka ab anno 1906, Chronica Provinciae Polonicae, I–II, oo. Redemptorystów, „Nasze Wiad.” T. 22: 1967 nr 2 s. 89 (mszp.), Kroniki domu tuchowskiego, t. 3–5, Kroniki Studentatu Prow. Polskiej, t. 3–8 (w kwerendzie w Arch. Warsz. Prow. Redemptorystów pomagał o. Marian Sojka CSSR); B. Seminarium Duchownego Redemptorystów w Tuchowie: Bodziony W., Niższe Seminarium Duchowne Redemptorystów w Polsce w latach 1895–1961, Tuchów 1992 s. 47, 49 (mszp.), Juruś M., Klasztor Redemptorystów w Maksymówce w latach 1906–1926, Tuchów 1997 s. 39, 56, 63, 131–5, 138–40 (mszp.), Skoczeń J., Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Redemptorystów 1901–1952, Tuchów 1991 s. 69, 73–5 (mszp.), Szołdrski W., Redemptoryści w Polsce, cz. 3 s. 181–7 (mszp.), Zajkowski M., Redemptoryści w Tuchowie 1893–1939, Tuchów 1991 s. 74–5 (mszp.); – Informacje o. Konstantego Franczyka CSSR.
Stanisław Piech